Odpowiedzialność/wolność
Odpowiedzialność/wolność - to konieczność, powinność i potrzeba. To umiejętność dokonywania wyborów oraz świadomość konsekwencji wynikających z tych wyborów. Odpowiedzialność i wolność nie są znaczeniowo tożsame ale przenikają się wzajemnie. Nie można być odpowiedzialnym nie będąc wolnym. Wartości te są nierozerwalnie powiązane z działaniem i myśleniem. Wszystkie natomiast stanowią o człowieczeństwie „ludzi bogatych wewnętrznie, świadomych w całej pełni odpowiedzialności za czyny i słowa swoje, z wykrystalizowaną wobec zjawisk życia postawą i spiżowym nakazem wewnętrznym” - Maria Grzegorzewska
Dziecko w procesie edukacji daltońskiej dąży do bycia jednostką autonomiczną, niezależną, poszukującą i twórczą - umiejącą podejmować decyzje i brać odpowiedzialność za ich efekty. Jest współtwórcą swego procesu uczenia się. Odpowiada za planowanie - wybór drogi dochodzenia do wiedzy, sposobu działania oraz wynik końcowy. Dziecko uczy się odpowiedzialności za siebie i innych w dobrze zorganizowanym środowisku edukacyjnym zawierającym umowy społeczne, których jest współtwórcą i partycypantem.
